نقش برتر پارس ، معماری، عمران، شهرسازی ، مرمت

معماری گوتیک، بررسی سبک و شیوه معماری گوتیک

بخشی از مطلب
وجه تسمیه : واژه گوتیک منسوت به گوتها ، اصطلاحی است از معماران عصر رنسانس که به تحقیر به معماری قروم وسطایی اروپا به مرکزیت فرانسه اطلاق کردند . واژه گوتیک ، صرفا برای معماری اطلاق نشده و لیکن چون معماری گوتیکنسبت به سایر هنرها همانند تندیسگری و نقاشی ازاهمیت بیشتری برخوردار بود ، به همین خاطر گوتیک را بیشتر مترادف با معماری دانسته اند.
"سوژر" معتقد بود که باید کلیسایی ساخت که مملو از نور باشد ، و همین امر در ایجاد پنجره‌های بزرگ کلیساهای گوتیک تاثیر بسزایی داشت . معماری:
این دوره معماری در اروپا طی سده‌های سیزدهم و چهاردهم شکل گرفت و شکل گیری آن در این دو سده مراحلی را طی نموده است که به نظر می‌رسد میتوان آنرا در سه دوره گوتیک آغازین ، گوتیک پیشرفته و پسین بررسی نمائیم .
الف ) گوتیک آغازین : معماری گوتیکدر فرانسه البته با دوباره ساختن کلیسای" سن دنی" پاریس آغاز شد واز قدیمی‌ترین بناهای عصر گوتیک محسوب می‌گردد . با اینکه کلیسای" سن دنی" هم آثار رومانسک در آن مشهود است و هم گوتیک ، لیک کلیسای دوره انتقال محسوب می‌شود
در در غلامگردشها و نمازخانه‌های کلیسای دیر سن دنی از طاق جناغی استفاده شده است .تاق جناقی ، با توجه به وجود قوسهای متقاطع یا اریب در زیر طاق گهواره‌‌‌ای خیلی آسان شناخته می‌شود ، این قوسها نقش آرماتور یا مسلح کننده‌‌‌ای را دارند که به عنوان چهارچوبی برای استخوان بندی ساختمان عصر گوتیک مورد استفاده قرار گرفته اند .


کلیسای لائون: در سال 1200 میلادی تکمیل گردید .تاق جناغی و قوس تیزه دار محراب و جایگاه خوانندگان توسعه یافت و پلان کنونی آن نسبتا دراز و باریک است و انتهای شرقی آن راستگوشه است .
در بندهای صحن این بنا ، طاقهای جناغی شش بخشی مشخص شده است . قوس بندی صحن ،بالکانه ، سه دهانه و ردیف پنجره‌های زیر گنبد ، هم از ویژگیهای گوتیک اولیه است از جمله عناصر دیگر گوتیک آغازین این کلیسا ،پخ درگاهها و پنجره‌ها و ساختمان باز و نورگیر برجهااست.

کلیسای نوتردام پاریس : در سال 1163 میلادی ساخته شد، که متعلق به سبک گوتیک آغازین است ، کلیسا پنج راهرو قابل ملاحظه دارد ، صحن اصلی به روش گوتیک آغازین چهاربخشی است و یک دهانه به شکل یک رشته نقشهای گل سرخی دارد . ردیف پنجره‌های زیر گنبدی با پایین آوردن نقشهای گل سرخی دارد ، سه دهانه تا حد بالای بالکانه ، پایین آورده شده اند .
معماری گوتیکآغازین ، دوره متمایز شدن از هنر رومانسک و خودسازی و تکامل شیوه گوتیک است ، که نیمه دوم قرن دوازدهم میلادی را فرا گرفت و به انگلستان نیز نفوذ یافت .

ب ) معماری گوتیکپیشرفته : در میانه سده سیزدهم معماری گوتیک به اوج اعتلای خودرسید ، بلندی و سبکی کم سابقه و باریکی جزرها و نازکی دیوارها ، کشیدگی برجها و مناره‌ها و تیزی سر مناره‌ها ، تکرار و تاکید قائمهای ساختمانی ، سطح این دیوارها یشان سراسر از شیشه بندی منقوش پوشیده شده بود تا نور بیشتری به فضای گسترده شبستان بتاباند . و نقش برجسته کاری از ردیف هیکل کوچک اندام قدیسان بر قوسهای مکرر درگاههای ورودی و مشبک کاری بر سنگ و تزیینات سطحی افزایش یافت ، و این همان تحولی بود که گوتیک "مشعشع "نام گرفت .
درمعماری کلیسای جامع آمین و سنت پل در پاریس دو عنصر مهم معماری گوتیکبه شیوه‌‌‌ای بارز به کارگرفته شده : نخست عنصر ساختمانی که عبارت است از جرزهای پشت بند، توام با پشت بند‌های معلق ( شمعهای شمشیری ) بر پاشده در دو جانب بیرونی پیکر اصلی کلیسا برای پایداری در برابر رانش سقف بسیار بلند و استحکام بخشیدن به بدنه نازک و سبک دیوارها ، و دیگر عنصر تزیینی که عبارت است از گستردگی شیشه بند منقوش.

کلیسای شارتر : این کلیسا که از دو بازوی عرضی و طولی تشکیل یافته است ،در صحن اصلی دارای مفصل بندی قابل توجهی بود .
ویژگیهای گوتیک پشرفته در این است که1- با طراحی دیوار صحن ، نور بیشتری از طریق ردیف پنجره‌های بزرگتر شده زیر تاق به درون صحن راه می‌یافت . 2- استفاده از پشت بند‌های بازویی ، حذف بالکانه خطابه را از بالای راهروی جانبی ممکن می‌ساخت . 3- در ردیف پنجره‌های زیر تاقی بر پنجرههای بزرگ زیر قوس تاکید شده است . 4- استفاده از شیشه‌های منقوش و رنگی که با همه تلاش به علت رنگی بودن شیشه‌ها ، داخل کلیسا‌ها تا حدودی تاریک هستند .

کلیسای آمین : در قرن 13 میلادی بنا شد . پلان آن از نقشه کلیسای" شارتر" اقتباس شده است ، ارتفاع در آن سرگیجه آور بوده است ، سراسر دیوار در بالای ردیف تاقی شبستان به صورت ردیف پنجره درآمده است . که تاکید بر عمودیت و شفافیت را می‌توان در تحول طراحی نماها به شیوه گوتیک مترقی نیز جستجو کرد .

سبک مشعشع : نیمه اول سده سیزدهم میلادی ، دوره‌‌‌ای که معماری با ظرافتکاری‌های با شکوه پدید آمد ، سبک" مشعشع" نام گرفته است و در نیمه دوم قرن سیزدهم حکمفرما گردید ، مانند کلیسای « سنت شاپل » ، این بنا در شهر پاریس قرار دارد . و در ابتدا قرار بود که به کاخ شاهی متصل شود .در ساختمان سنت شاپل تحلیل رفتن دیوار و کوچک شدن بدنه ستونها را شاهدیم . بیش از سه چهارم کل بنا را شیشه منقوش تشکیل می‌دهد، هنوز شیشه‌های منقوش به رنگ گلسرخ و بنفش باقیمانده است . تاکید بر نازکی و ظرافت هر چه بیشتر عناصر معماری و کنده کاری ظریف جزییات است .

کلیسای بووه : درقرن13 میلادی ساخته شد ، که در‌‌ان‌با استفاده از استخوان بندی سنگی ، ارتفاع ساختمان را افزایش دادند . که ارتفاع آنرا به 47 متررساند ،همراه با تاقهای شش بخشی گوتیک آغازین .

ج ) معماری گوتیکپسین :"شعله آسا": در این زمان معمار گوتیک تلاش وسیعی در جهت ایجاد قوسهای متقاطع داشت که فشار تاق را بدون واسطه سر ستونها، مستقیما به پایه‌های بنا منتقل کند . پنجره‌های وسیعتری جای پنجره‌های وسیع پیشین را گرفتند و شبکه‌های داخلی آن به صورت شعله‌های آتش در می‌آمد .
در حقیقت معماری گوتیکپسین عبور از معماری سبک مشعشع به گوتیک شعله آسا بود و آن هم به علت استفاده از نقش و نگارهای نوک تیز چنین نامی‌به خود گرفت . در قرن چهاردهم این مسئله وقوع یافت و این سبک در اواخر قرن پانزدهم به اوج شکوفایی رسید .معماری نرماندی فرانسه ، از آثار سبک معماری شعله آسا است ، کلیسای" سن مالکو" در شهر روان پایتخت نرماندی است ، که 54 متر طول دارد و 5/22 متر ارتفاع آن است .سه درگاه ورودی با دو تاق نما در طرفین آنها با یک قوس به طرف بیرون انحنا یافته است .

معماری گوتیکدر کشورهای اروپایی:
معماری گوتیکدر ایل دو فرانس متولد شد و دامنه نفوذش به سایر کشورهای اروپایی کشیده شد. بر این اساس در هر یک از این کشورها معماری گوتیک دارای ویژگی خاص است .
گوتیک در انگلستان : به سه مرحله :گوتیک نخستین ، گوتیک مزین وگوتیک قائم تقسیم می‌شود . در معماری گوتیکآغازین در انگلستان پنجره‌های بسیار بلند و نوک تیز و تاقیهایی به همین روش پدیدار شد که" سبک نیزه ای" نام گرفت . ویژگیهای معماری گوتیک انگلستان در کلیسای" سالزبری" که در 1260 میلادی ساخته شد،تجسم یافته است . پلان بنای سالزبری دارای دو بازوی عرضی ، یک راهروی اصلی و دو دالان کناری است با استفاده از دیوارهای قطور . دارای برجهای کوتاه و جرزهای افقی تورفتگی و سردرهای کوچک ورودی است . در نقوش برجسته و نقش و نگارهای سه دهانه این کلیسا جزئیات بسیار زیادی ملاحظه می‌شود .

معماری گوتیکدر آلمان : معماری این ناحیه غیر مذهبی بودو اولین و بهترین آثار معماری گوتیک تیمچه‌های بزازان است.
کلیسای سنت الیزابت : از بناهای این دوره در آلمان است. راهروهای جانبی بخش عمده‌‌‌ای از نقش حائل بندی لازم برای تاق مرکزی را انجام می‌دهند . پشت بلند معلق دورتادور بنا به چشم نمی‌خورد و تا اندازه‌‌‌ای عاری از تزیین به نظر می‌رسد . نور بیرون از شیشه‌های دو ردیف پنجره، داخل می‌شود .

معماری گوتیک در ایتالیا: بناهای با شکوهی نظیر کلیسای" میلان" را پدید آوردند . کلیساهای « اورویتو » ، « سینا » ، « آسیزی » و « فلورانس » آمیزه‌‌‌ای از سه هنر بیزانسی ، رومانسک و گوتیک بود .
ایتالیایی‌ها به علت داشتن اقلیم متفاوت از پنجره‌های بسیار بزرگ استفاده نکردند و از پنجره‌های کوچک بهره بردند . به جای استفاده از پشت بند‌های گوتیک ، دیوارهای ضخیم و کمربند‌های آهنی را ترجیح می‌دادند .
کلیسای فلورانس : در سال 1294 میلادی توسط « آرنولفودی کامبیو » آغاز گردید . روی دیوار صرفا در نقاطی پنجره‌های روزنه مانند کوچکی تعبیه شده است .سطوح دیوارهای برخی کلیساها ، با طرحهای هندسی مرمرنشان تزیین شده اند ، صرف نظر از یک پنجره قوس جناغی و پوشیده بودن صحن کلیسا با تاقهای جناغی عناصر بسیار اندکی می‌توان یافت که این ساختمان را ساختمانی گوتیک نشان دهد .گنبد با آنکه در نظر دارای قوس جناغی است ، ولی تفاوت آشکاری با برجهای محل تقاطع در کلیساهای دیگر گوتیک دارد . برج ناقوس کلیسا‌ی فلورانس که در سال 1334 میلادی توسط جوتوی نقاش طراحی شد ، به شیوه ایتالیایی ، جدا از کلیساقرار گرفته است ، این برج از پایه مستقل است . صحن آن بعدها بر مربع متقاطع افزوده شده است ، در ایتالیای دوره گوتیک می‌توان به" کاخ مردم "در شهر سینا و کاخ" دوگاله" در شهر ونیز اشاره کرد .
"کاخ مردم " به عنوان مرکز دنیوی اجتماع یعنی تالار شهر، به اندازه کلیسای شهر موضوع غرور مردم به شمار می‌رفت و "کاخ سینا" بعنوان یک مسئله سیاسی تحسین برانگیز دارای تقارن بیشتری نسبت به بناهای هم دوره اش بود . در یک طرف آن برج رفیعی واقع است که همراه با برج ناقوس کلیسای فلورانس از نخستین برجهای ناقوس در ایتالیا محسوب می‌شود و محل خبر رسانی مردم شهر در روستاهای اطرافش بوده است .
پیکر تراشی در معماری گوتیک: پیکر تراشی گوتیک به طور کامل از کلیساهای این دوره پدیدار شد و بر روی درهای غربی قرار گرفت . نقش برجسته‌های گوتیک نسبت به پیکر تراشی رومانسک از تکامل بیشتری برخوردار بوده است . پیکره‌های سردر غربی کلیسای" شارتر" که به صورت یک پارچه از کار درآمده است بیانگر عظمت مسیح است . تولد ، معرفی مسیح در معبد و مسیح کودک در دامن مریم در سمت راست و معراج مسیح بر سردر سمت راست کنده شده است . اوج پیکر تراشی گوتیک را در برخی تندیس‌های کلیسای" رایمز" می‌توان دید ، تندیس‌های گوتیک انعکاسی از عقاید و هنر مسیحی است . اواخر قرن سیزدهم خاصه در آلمان اینگونه تندیس‌ها جنبه مذهبی شایانی یافت . مانند پیکره‌های مریم و مسیح که به« پی تا »معروف است و غالبا چوبی است .

شیشه منقوش در معماری گوتیک( ویترای ) :
اوج معماری گوتیکدر پیکره تراشی و شیشه منقوش است زیرا در هیچ دوره‌‌‌ای از شیشه با چنین مهارت و زیبایی استفاده نشده است . بهره از شیشه‌های رنگی در اوایل قرن 14 میلادی برای تزیین پنجره‌های کلیسا به اوج خود رسید .
روش ویترای اینچنین است که شیشه را با دمیدن شکل می‌دادند یا درون غالبهای با ضخامت‌های متغییر می‌فشردند و یا از میان غلطک می‌گذراندند، سپس شیشه ورقی را می‌بریدند و به صورت قطعات چهار گوش در می‌آوردند و با تبدیل کردن آنها به قطعات کوچکتر و چیدن شیشه‌ها روی میزصافی بر اساس طرح خاص و ریختن سرب میان آنها شبکه‌های بزرگی از شیشه‌های رنگی برای نصب در قاب‌های پنجره کلیسا آماده می‌شد . در دوره گوتیک شکل پنجره‌ها بر اساس شیشه‌های منقوش دارای روندی تکاملی بوده است .
و.....

فهرست مطالب

> معرفی کالاتراوا

> فعالیت‌های معماری مهندسی

> اسکیس‌های جادوئی

> برج مخابراتی زیبا و متهورانه

> ساختمان turning torso

> جوایز و عنوان‌ها

> مشخصات ساختمان MAM

> موزه هنر میلواکی

> موزه میلواکی ۲۰۰۱

> طراحی شهرک هنر و علم

> اپراو تماشاخانه والنسیای اسپانیا

> ایستگاه قطار لیون فرانسه

> خانه اپرای tenerife

> مجموعه ورزشی المپیک یونان

> ساخت پل‌ها

> ظرافت و سادگی

معرفی کالاتراوا

معمار ، هنرمند و مهندس سانتیاگو کالاتراوا در ۲۸ جولای ۱۹۵۱ در شهر والنسیای اسپانیا دیده به جهان گشود کالاتراوا یک نام اشرافی متعلق به اشراف زاده‌ها و ملاک‌های قرون وسطی می‌باشد . سانتیاگو کالاتراوا مصمم شد تا ادامه تحصیلات تکمیلی خود را در رشته Civil engineering در موسسه فدرال تکنولوژی شهر سوئیس در سال ۱۹۷۵ پیگیری نماید.

توانایی‌های کالاتراوا در مقوله هنر و معماری در کنار شناخت وسیع استراکچر بنا امکان دست یابی به طراحی‌های سطوح غیر معمول و مجسمه وار را برای او میسر کرده است.

سبک پیشروی کالاتراوا برای ادغام مهندسی سازه و معماری در پل سازی شهرتی جهانی یافته است. در حقیقت او را می‌توان دنباله رو مهندسان اسپانیایی مدرنیستی مانند فلیکس کاندلاو آنتونیو گائودی دانست. با وجود این، سبک او بسیار شخصی است و از مطالعات فراوان او پیرامون ساختار فیزیولوژیک بدن انسان و جهان طبیعت منتج می‌شود.

بدون شک ، موزه هنر میلواکی از برجسته ترین آثار معماری سانتیاگو کالاتراوا محسوب می‌شود که ترکیبی متنوع و پیچیده از معماری و سازه است. در این بنا هم سقفهای مواج و متحرک موجود است ، هم پلی معلق و زیبا و هم نورپردازیهای خلاقانه. در مجموع ، این شاهکار در زمره برترین آثار معماری جهان قرار می‌گیرد.

و...